Nhất Dương Chỉ trong truyện Kim Dung do Thái Tổ Thần Thánh Văn Vũ Hoàng Đế Đoàn Tư Bình, vua đầu tiên của vương quốc Đại Lý sáng tạo ra cùng với Lục Mạch Thần kiếm, được xem như là 2 võ công tuyệt kỹ của Đại Lý Đoàn Gia. Nhất Dương Chỉ là bộ chỉ pháp được truyền dạy trong hoàng tộc Đại Lý, còn Lục Mạch thần kiếm thì chỉ có những đệ tử của Thiên Long tự mới được truyền dạy (nhiều vị vua và hoàng tộc Đại Lý khi về già tu hành tại chùa này).

Nhất Dương Chỉ xuất hiện trong các truyện Thiên Long Bát Bộ, Võ Lâm Ngũ Bá, Anh hùng xạ điêu và Thần điêu hiệp lữ.

Trong Thiên long bát bộ, những người sử dụng thành thạo bộ chỉ pháp này là Trấn Nam Vương Đoàn Chính Thuần, Bảo Định Đế Đoàn Chính Minh, Thiên Hạ Đệ Nhất Ác Nhân cũng là thế tử nước Đại Lý (anh họ Đoàn Chính Minh) Đoàn Diên Khánh và các cao tăng của Thiên Long Tự.

Trong Võ Lâm Ngũ Bá, Vương Trùng Dương đã trao đổi Tiên Thiên Công của ông lấy Nhất Dương Chỉ với Nam Đế Đoàn Trí Hưng. Với nội lực thâm hậu, Vương Trùng Dương đã sử dụng Nhất Dương Chỉ để phá Cáp Mô Công của Âu Dương Phong và làm y trọng thương.

Trong Anh hùng xạ điêu, Đoàn Trí Hưng là người đã sử dụng Nhất Dương Chỉ để cứu sống Hoàng Dung sau khi nàng bị bang chủ Bang Thiết Chưởng là Cừu Thiên Nhận đánh trúng. Quách Tĩnh cũng có thể sử dụng chiêu thức này, tuy không thuần thục.

Trong Thần điêu hiệp lữ người sử dụng Nhất Dương Chỉ có Đoàn Hoàng gia (Nhất Đăng đại sư) và các đệ tử của ông, trong đó thành thạo nhất là đệ tử thứ tư tên Chu Tử Liễu (sử dụng Nhất Dương chỉ kết hợp với thư pháp) ngoài ra còn có các đệ tử Ngư,Tiều, Canh.

Nhất Dương Chỉ là yếu chỉ điểm huyệt dùng ngón tay xuất chỉ khí gây sát thương. Người sử dụng Nhất Dương Chỉ dồn nội lực vào ngón tay trỏ rồi bắn chỉ lực, tuy phạm vi tấn công nhỏ nhưng lực sát thương vô cùng cao. Nếu bị điểm huyệt bằng Nhất Dương Chỉ thì phải dùng chính Nhất Dương Chỉ để giải huyệt.